In de handel is het al zo oud als de weg naar Rome; als je iets koopt, hoor je te krijgen wat je mocht verwachten. Blijkt dat niet het geval te zijn, bijv. de zaak valt tegen of werkt niet goed, dan zijn er zijn tal van regelingen en voorwaarden die gericht zijn om deze “kat in de zak” situaties te corrigeren; garantie, retourrecht, niet goed-geld terug, aankoop op proef, herroepingsrecht (bij internet aankopen), de wettelijke consumentenbescherming, etc. Bij deze regelingen is de koop wel tot stand gekomen, maar wordt deze achteraf weer ongedaan gemaakt (ontbonden) wegens non-conformiteit. Zaak terug, koopprijs terug. Klaar. (meestal..)
Een recente automotive zaak op ons kantoor lag ingewikkelder; het betrof de aankoop van een bijzondere klassieke Italiaanse sportwagen, die “eligible”, d.w.z. toelaatbaar, was voor de Mille Miglia, een prestigieuze Italiaanse classic car rally (de kenners onder u weten om welke rally het gaat).
Het gaat bij aankopen altijd om wat partijen over en weer mogen verwachten en wat zij daarover mededelen. Het was de verkoper duidelijk dat de koper deze mooie classic car specifiek had uitgekozen met het oog op de toelaatbaarheid voor dit evenement. En de verkoper kon ook aantonen dat de auto aan de toelatingseisen voldeed; er was immers eerder mee deelgenomen aan de rally. De stickers zaten nog op de voorruit. Er was correct informatie uitgewisseld, so far so good..
Toch ging het mis; de trotse nieuwe eigenaar schreef zijn auto enige maanden na de aankoop in voor de rally en, u raadt het al, deze inschrijving werd wegens over-inschrijving geweigerd. Wel kon er nog een plaatsje op de lange wachtlijst worden aangeboden. De voorwaarden voor de beroemde en populaire rally waren de laatste jaren aangepast, ondermeer: deelname in het verleden geven geen garanties meer voor de toekomst…
Hier speelt niet de non-conformiteit, de auto was immers prima in orde en eligible…, doch er is sprake van zg. dwaling; de koper had een verkeerde voorstelling van zaken (over de inschrijving) en zou bij een juiste voorstelling de auto mogelijk niet hebben gekocht. Op basis van dwaling kan de koop dan worden vernietigd, d.w.z. alsof de koop nimmer tot stand was gekomen.
En hoe ging dat verder? De verkoper valt geen verwijt te maken, hij had immers correct medegedeeld dat de auto voor deelname aan de Mille Miglia toelaatbaar was. De vraag kwam op of op de verkoper de plicht rust om de wijzigende reglementen van een (buitenlandse) rally-organisatie altijd bij te houden. En hij de koper daarover had moeten informeren. Als de verkoper daarin aantoonbaar te kort zou zijn geschoten, komt het mogelijk tot vernietiging van de koop op grond van dwaling.
Dat zou wel een extra en onredelijke belasting voor de verkoper zijn. En zo denken de wetgever en rechter er ook over; de bepalingen rond dwaling ( art 6:228 bw) geven aan: geen vernietiging voor iets wat uitsluitend in de toekomst ligt, hier dus de beslissing van de rally-organisatie, een aantal maanden later, tot toelating aan de hand van het aantal inschrijvingen. En ook, geen vernietiging voor iets wat naar redelijke opvattingen voor rekening van de dwalende (hier: de koper) hoort te blijven. Ergo: als inschrijving en deelname voor de koper zo essentieel was, had zorgvuldig onderzoek op zijn weg gelegen.
Begrijpelijk, maar wel zuur als je rally-feestje, waar je nu net die speciale classic voor gekocht hebt, niet doorgaat. Dan rest nog alleen: netjes op de auto passen en het jaar daarop weer proberen, mogelijk ook bij andere, minder overschreven rally’s ….
Albert S. Oegema
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.